Kasztelan | |
W Polsce XII-XIII wieku urzędnik książęcy lub królewski sprawujący władzę nad grodem i okręgiem, zwanym kasztelanią (podstawowa jednostka podziału administracyjnego). Urząd kasztelana był bezpośrednio niższy od urzędu wojewody (z wyjątkiem kasztelana krakowskiego, najwyższego świeckiego dostojnika Rzeczypospolitej); kasztelan zajmował się obroną grodu i kasztelanii, ściąganiem danin i powinności od poddanych oraz sądownictwem. Na skutek rozwoju immunitetu, wprowadzenia urzędu starosty (początek XIV wieku) oraz wydania przywilejów nieszawskich (1454) urząd kasztelana tracił na znaczeniu. Od XIV wieku kasztelan był tytularnym urzędnikiem ziemskim, od połowy XV wieku zasiadał w radzie królewskiej, potem w senacie; miał obowiązek gromadzenia pospolitego ruszenia i doprowadzenia go do wojewody; w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1831) tytuł uprawniający tylko do zasiadania w senacie. | |
Biała Bolesławiec Brześć Kujawski Bytom Odrzański Ciechanowiec Cisów Dębno Głogów Gostynin Grodziec Kępno Konary Koźle Kruszwica Kryłów Lesko Lubaczów Lublin Łęczyca Łobez Łodygowice Medyka Melsztyn Milicz Mokrsko Górne Niemcza Nowe Nowogród Nowy Sącz Ogrodzieniec Olesno Opole - Ostrówek Otmuchów Puck Radom Rajgród Rogowiec Ryszkowa Wola Rytro Sadłowo Sandomierz Santok Smoleń Sochaczew Szadzko Szamotuły Świecie Świny Tarnów Toszek Tuczno Tudorów Uraz Warszawa - Królewski Warszawa - Ostrogskich Wiślica Zakroczym Zboiska |