W dawnej Polsce, pocz±wszy od XIII wieku, zakładanie wsi lub miast (zazwyczaj na prawie niemieckim), poł±czone zwykle z wprowadzeniem niwowego układu pól i regularnej zabudowy; póĽniej także przenoszenie istniej±cych wsi z prawa polskiego na niemieckie; akt lokacyjny wsi okre¶lał prawa i obowi±zki zasadĽcy i chłopów. Lokacja miast na prawie niemieckim gwarantowała zwykle w przywileju lokacyjnym prawa mieszczan, przyczyniaj±c się m.in. do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej i uniezależnienia miasta od feudałów; chłopi otrzymywali dziedziczne prawo do ziemi, wie¶ autonomiczny s±d. Wzorem prawnoorganizacyjnym dla większo¶ci miast ¦l±ska, Małopolski i Wielkopolski był pocz±tkowo Magdeburg (prawo magdeburskie), dla Pomorza Zachodniego Lubeka; miasta lokowane w póĽniejszym okresie brały wzory z miast, które wcze¶niej uzyskały lokację na prawie niemieckim (¦roda ¦l±ska, Chełmno) i dostosowywały to prawo do miejscowych warunków.