Polskie zamki
Aktualizacja 2024-03-18
Użytkownik:

Hasło:

Loguj automatycznie

Załóż konto
blank
blankBierzgłowo - Česká verzeBierzgłowo - Deutsch

Zamek w Bierzgłowie

 (Bierzgłowo • Birgelau • Birglau • Zamek Bierzgłowski) 

Legendy
blankWycieczki (Musisz być zalogowany/a)blanktlo


pLokalizacja zamku na mapie Polskiierwotnie istniały w tym miejscu umocnienia drewniane. Kronika Piotra z Dusburga wspomina o oblężeniu tego grodu przez Litwinów pod wodzą Trojnata, jednak nie określa dokładnie daty tego wydarzenia, przyjmuje się, że miało to miejsce w 1263 roku. Nie wiadomo także czy nie były już częściowo wzniesione mury obwodowe. O gród toczyły się walki już wcześniej. Krzyżacy zdobyli go prawdopodobnie w 1236 roku podczas walk z pruskim wodzem Pipinem.
Biorąc pod uwagę, że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można, że wznoszony był od około 1260 roku. Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku, wtedy też na zamku osiadł krzyżacki komtur Arnold Kropf, który swój urząd piastował do 1276 roku. W 1271 roku zamek przeżył kolejne oblężenie, tym razem przez Jaćwięgów pod wodzą Skomanda i Dziwana. 
Zamek w Bierzgłowie
Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018
Wiadomość tę odczytujemy u Długosza, który powtórzył ją po Piotrze z Dusburga. "Ta zbrojna tłusza, która naszła Ziemię Chełmińską zdobyła na Krzyżakach i spaliła zamek Bergelow, a splądrowawszy kraj cały, wielką liczbę chrześcijan uprowadziła w niewolę". Dziwana podczas oblężenia śmiertelnie ranił Arnold Kropf bełtem z kuszy.
Do 1415 roku zamek był siedzibą konwentu, jednak o ile wcześniej jego znaczenie administracyjne oraz militarne było bardzo duże, o tyle już pod koniec XIV stulecia bliskość Torunia oraz jego ciągły rozwój przyćmiły rangę Bierzgłowa.
W 1410 roku podczas wyprawy Jagiełły przeciwko Krzyżakom zamek bierzgłowski jak i wiele innych nie oparł się wojskom polskim. Zdobyty jednak na krótko pozostał w rękach króla, po pokoju toruńskim w 1411 roku wrócił w granice państwa krzyżackiego. 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską, a część majątku oddały wójtowi krzyżackiemu w Pieniu. Dokumenty wymieniają jako ostatniego komtura bierzgłowskiego Engelharda Kirsau. Po rozwiązaniu 
Zamek w Bierzgłowie
Brama wjazdowa przedzamcza, fot. ZeroJeden, VI 2003
komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki.
Podczas wojny trzynastoletniej w lutym w 1454 roku został zajęty przez wojska Związku Pruskiego. Kiedy klęska pod Chojnicami zagroziła ponownym przejęciem zamku przez Krzyżaków Kazimierz Jagiellończyk postanowił zburzyć zamek. Z niewiadomych przyczyn nie wykonano jednak tego rozkazu, zamek stał się niedługo potem na zamkach administrował prokurator krzyżacki. W końcu wojny trzynastoletniej w 1466 roku zamek na stałe znalazł się już w rękach polskich. Za zasługi wojenne otrzymał go Jan Czigenhalz. Osiem lat później zamek został wykupiony przez rajców toruńskich. W 1520 roku zamek stał się własnością miasta Torunia z prawem dziedziczenia w zamian za oddany królowi Zygmuntowi I zamek w Świeciu. W 1522 roku dotknął budynki zamkowe pierwszy z większych pożarów.
W 1570 roku nastąpiła egzekucja królewskich dóbr, do czego król wobec oporu mieszczan musiał użyć siły. Dożywotnim starostą na zamku został wyznaczony Jan Oleski z Ostrowitego. Jednak już dwa lata później mieszczanie zajęli zamek, spłacili 
Zamek w Bierzgłowie
Zamek w Bierzgłowie na zdjęciu z 1935 roku
sumą 7500 złotych następców Oleskiego.
Kolejne wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek. W końcu XVII wieku był w ruinie i biorąc pod uwagę, że nie ma wzmianek o odbudowie po owych pożarach, przyjąć można, że trwała ona wtedy już od wieku. W 1724 roku dzierżawca zabudowań mieszkał w domku wzniesionym w międzymurzu. W 1769 roku miała tu miejsce bitwa między konfederatami barskimi zajmującymi zamek a wojskami rosyjskimi wspieranymi mieszczanami toruńskimi. Zarówno ta bitwa jak i kolejny pożar, który dotknął zabudowania w 1782 roku dopełniły dzieła zniszczenia.
W 1840 roku zamek przeszedł w ręce prywatnego właściciela, który w 1860 roku odbudował skrzydło południowo-zachodnie i wieżę bramną. W 1903 roku bobra bierzgłowskie wykupił rząd pruski. 3 listopada 1908 roku wybuchł w odbudowanych budynkach kolejny dotkliwy pożar, który zniszczył pokrycie dachowe. W 1911 roku przeprowadzono rekonstrukcję według projektu Conrada Steinbrechta. W 1929 roku zamek przejęła Kuria Biskupia Diecezji Chełmińskiej, której biskupem był Stanisław Wojciech Okoniewski. Kontynuowała ona odbudowę zamku ze zniszczeń. Powstało ze 
Zamek w Bierzgłowie
Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018
zniszczeń skrzydło zachodnie oraz dokładnie wyremontowano pomieszczenia pozostałych skrzydeł. W 1936 roku w obecności prymasa Augustyna Hlonda, wojewody Władysława Raczkiewicza, generałów Bortnowskiego i Thomee oraz prezydenta Torunia Leona Raszei dokonano uroczystego otwarcia w zamku Domu Rekolekcyjnego. Plany te przerwała II wojna światowa, po której władze umieściły w zamku Dom Opieki Społecznej. Do planów przedwojennych powrócono dopiero w 1992 roku, kiedy zamek wrócił do diecezji, tym razem już toruńskiej. W 1994 roku biskup Andrzej Suski wydał dekret, na mocy którego powstał w zamku Diecezjalny Dom Rekolekcyjny. Nadal trwają tu prace budowlane.
Zamek krzyżacki składał się z zamku głównego wzniesionego na planie czworoboku z dwoma prostopadłymi do siebie skrzydłami południowym i zachodnim oraz z przedzamcza. Skrzydło zachodnie, mieściło refektarz i kapitularz a południowe dom mieszkalny komtura i rycerzy zakonnych, Stronę północną i wschodnią zamykał mur obwodowy, który w 2/3 zbudowany był z głazów narzutowych a w wyższych partiach z cegły. Od południa 
Zamek w Bierzgłowie
Widok od południowego-wschodu, fot. ZeroJeden, IV 2005
brama wjazdowa z przedzamcza z portalem z około 1305 roku. Przedzamcze od zamku oddzielała mokra fosa. Wieża bramna prowadząca na przedzamcze w dolnych partiach o układzie gotyckim z XIV wieku w górnych z około 1860 roku.
Główne elementy zamku są zachowane w niezmienionej formie.
Zamek w Bierzgłowie - Widok od północy, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Widok z bramy przedzamcza na bramę zamku, fot. JAPCOK, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Widok od północnego-wschodu, fot. ZeroJeden, IV 2005 Zamek w Bierzgłowie - fot. ZeroJeden, IV 2005 Zamek w Bierzgłowie - fot. ZeroJeden, IV 2005 Zamek w Bierzgłowie - Widok od południowego-wschodu, fot. ZeroJeden, IV 2005 Zamek w Bierzgłowie - Zamek w Bierzgłowie w 1940 roku Zamek w Bierzgłowie - Brama zamkowa w Bierzgłowie na pocztówce z 1921 roku Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Brama wjazdowa przedzamcza, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2018 Zamek w Bierzgłowie - Zamek w Bierzgłowie na zdjęciu z 1935 roku Zamek w Bierzgłowie - Zamek w Bierzgłowie na zdjęciu z 1936 roku Zamek w Bierzgłowie - Portal zamkowy, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Dziedziniec zamkowy, widok na narożnik zachodni, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Późniejsza zabudowa zachodniej części przedzamcza, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Północno-wschodni narożnik murów przedzamcza, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Wieża bramna przedzamcza od strony dziedzińca, fot. ZeroJeden, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Brama wjazdowa na podzamcze, fot. JAPCOK, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Dziedziniec zamku głównego, fot. JAPCOK, VI 2003 Zamek w Bierzgłowie - Rzut zamku według F. Szymańskiego  <!--[<a href='70' title='Zamek w Bierzgłowie - 70' alt='Zamek w Bierzgłowie - 70' target=_blank>źródło</a>]-->





Pokaż na mapie



Serwis wykorzystuje technologi? cookie w celu uprzyjemnienia u?ytkowania.