Zamek cesarski we Wrocławiu

 związku z planowaną lokacją miasta na lewym brzegu Odry w połowie XIII wieku na specjalnie przystosowanych do tego celu terenach ufundowano trzy klasztory. Jeszcze w drugiej połowie XIII wieku wzniesiono dworską siedzibę dla księcia. Po 1300 roku została ona częściowo ufortyfikowana. Mimo, że następcy Henryka IV rezydowali stale w tym dworze to nie miał on statusu oficjalnej siedziby książąt. Po przejęciu księstwa wrocławskiego przez Czechy wizytujący we Wrocławiu król Jan Luksemburski 

Zamek we Wrocławiu na przełomie XVI i XVII wieku, fragment miedziorytu z dzieła Georga Brauna i Fransa Hogenberga 'Civitates orbis terrarum'

także nie zdecydował się na rozbudowę rezydencji i skorzystał z klasztoru Franciszkanów jako kwatery. Dopiero około połowy XIV wieku, za panowania jego następcy Karola IV, wzniesiono mur oddzielający dwór od miasta. W tym czasie powstały także trzy wieże oraz budynki mieszkalne, cały zespół zamkowy uzyskał kształt pięcioskrzydłowego założenia z trzema dziedzińcami o nieregularnych kształtach. Przebudowie uległa istniejąca brama, którą nazwano Cesarską.

Wielokrotne przebudowy w latach 1469, 1554, 1563, 1572-1575 oraz 1611 nie zmieniły już ogólnego rozplanowania zamku. Ze zmian można wymienić wzniesione w połowie XVI wieku renesansowe krużganki, które otoczyły częściowo dziedziniec północno-wschodni oraz zachodni.

Począwszy od połowy XVI wieku wysocy dostojnicy coraz rzadziej odwiedzali Wrocław. W 1659 roku zamek został przekazany przez cesarza Leopolda I jezuitom, którzy utworzyli tu kolegium. Po uzyskaniu w 1670 roku tytułu własności jezuici rozpoczęli rozbiórkę istniejących budynków i na ich miejscu postawili nowe gmachy. W latach 1688-1689 na 

Teren zamku od południa, fot. ZeroJeden, III 2005

miejscu skrzydeł południowego i części wschodniego wzniesiono kościół, w 1728-1729 roku skrzydło zachodnie, środkowe oraz masztalnia ustąpiły miejsca nowemu gmachowi akademii. Skrzydło północne rozebrane zostało najpóźniej bo w 1851 roku.

Jedyną wolnostojącą pozostałością zamku jest obecna zakrystia kościoła. Oprócz niej w wielu częściach zespołu akademii wykorzystano istniejące mury dawnego zamku, między innymi w łączniku między kościołem a gmachem głównym. Relikty Bramy Książęcej (później Cesarskiej) zachowały się nad przeprutym pod gmachem głównym przejazdem.