Polskie zamki
Aktualizacja 2024-03-18
Użytkownik:

Hasło:

Loguj automatycznie

Załóż konto
blank
blankBodzentyn - Česká verzeBodzentyn - Deutsch

Zamek w Bodzentynie

  

Legendy
blankWycieczki (Musisz być zalogowany/a)blanktlo


mLokalizacja zamku na mapie Polskiiasto Bodzentyn założył biskup Bodzęty (Bodzanta) herbu Poraj w 1355 roku przenosząc tu siedzibę dworu myśliwskiego z Tarczka. Za jego czasów powstał w miejscu obecnego zamku zameczek drewniany. Budowla ta szybko uległa zniszczeniu i następca Bodzęta biskup Florian z Mokrska jeszcze przed 1380 rokiem zbudował murowany gotycki zamek, lokalną rezydencję biskupów krakowskich. Połączony z fortyfikacjami miejskimi zamek znajduje się na wysokiej skarpie, którą opływa rzeka Psarka.
19 czerwca 1410 roku na zamku przebywał Władysław Jagiełło, który powracał z jednej ze swych pielgrzymek na Święty Krzyż. Król przyjął tu posłów pomorskich. Pożar w 1413r. strawił drewnianą zabudowę Bodzentyna. Prawdopodobnie w związku z uszkodzeniami spowodowanymi przez ten pożar biskup Zbigniew Oleśnicki przebudował 
Zamek w Bodzentynie
Ruiny zamku na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego
zamek, któremu nadano wówczas bardziej regularny plan oraz wzniesiono od strony północnej skrzydło mieszkalne.
W końcu XV wieku kardynał Fryderyk Jagiellończyk dobudował wschodnie skrzydło. Prace budowlane kontynuowali w ciągu XVI wieku kolejni biskupi: Jan Konarski, Piotr Tomicki oraz Franciszek Krasiński, którzy stopniowo nadawali całości cechy stylu renesansowego. Przekształcenia gotyckiej pierwotnie budowli w prawdziwie renesansową rezydencją dokonał w 1581 roku biskup Piotr Myszkowski. Ujednolicono wówczas stylowo starsze części zamku. Pracami budowlanymi kierował włoski architekt Jan Balcer, którego wkład docenił Piotr Myszkowski nadając jemu i jego żonie przywilej założenia ogrodu na przedmieściu Bodzentyna.
Ostatnia duża przebudowa miała miejsce w XVII wieku. Powstało wtedy skrzydło południowe. Budowę prowadzili kolejno biskupi: Jakub Zadzik (który od powołania na biskupstwo krakowskie w 1635 roku dał się poznać jako najbardziej zacięty wróg reformacji), Piotr Gembicki, Piotr Tylicki, Marcin Szyszkowski i Andrzej Trzebicki. Po blisko 80 latach w 1691 roku prace ukończył biskup Jan Małachowski, który swój herb Nałęcz widoczny do dziś umieścił w nadprożach okien. Zamkowi nadano wówczas formę barokową, o planie w kształcie zbliżonym do podkowy.
Z inwentarzy znamy 
Zamek w Bodzentynie
Ruiny zamku na fotografii lotniczej Morawca z 1927 roku
wygląd zamku po tych przebudowach. Z przedzamcza wprowadzała na dziedziniec zamkowy brama z czerwonego piaskowca zachowana do dziś, poprzedzona murowanym mostem. Dziedziniec z trzech stron obejmowały trzykondygnacyjne skrzydła nakryte uskokowym dachem. Wschodni ryzalit zwieńczała renesansowa attyka. Przejście między skrzydłami zamku umożliwiał krużganek, który od strony dziedzińca biegł wzdłuż wszystkich kondygnacji środkowego skrzydła.
W XVIII wieku prowadzono już raczej tylko prace o charakterze remontowym. W połowie XVIII wieku pracował przy ozdabianiu zamku architekt Jakub Fontana. Były ostatnie lata wspaniałości tej rezydencji. Ostatnim - u schyłku XVIII wieku - władcą pałacu był biskup Sołtyk. W 1789 roku dobra duchowne przejęło państwo, wobec czego zamek został opuszczony, potem przekształcono go na spichlerz i szpital wojskowy. Szpital mieścił się tu do 1814 roku, potem jednak zamek ostatecznie opuszczono. Ikonografia z połowy XIX wieku ukazuje, że zamek nie był wtedy jeszcze kompletna ruiną. W kilku salach mieszczanie Bodzentyna urządzali wtedy jeszcze bale, jednak potem aż do końca XIX wieku 
Zamek w Bodzentynie
Zamek w Bodzentynie na zdjęciu z 1937 roku
z zamku czerpano budulec, co pogłębiło zniszczenia. Były nawet plany zupełnego rozebrania zamkowych ruin, które na szczęście nie zostały zrealizowane. W 1902 roku obiekt uznano za zabytek podlegający ochronie.
W czasach współczesnych mury zabezpieczono, tworząc z nich z trwałą ruinę. Na zamkowym wzgórzu pozostały jedynie fragmenty ścian, ponad otworami okiennymi widać tarcze herbowe z herbem Ślepowron biskupa Krasińskiego i wspomniany herb Nałęcz biskupa Jana Małachowskiego. Pozostał też dość wyraźny zarys całego pałacu. Od 1963 prowadzono w Bodzentynie badania pod kierunkiem Marii Brykowskiej.
Z zamkiem związana jest mroczna historia. Kiedy biskupstwo krakowskie objął Jakub Zadzik w podziemiach zamkowych więził arian i kalwinów. Podobno jednego z nich biskup zamknął w lochach razem z jego "heretyckimi księgami" i tak długo morzył głodem, aż ten zjadł je. Innym więźniem był ksiądz Kazimierz Bełza, za ogołocenie kościoła myślenickiego ze złotych ozdób zawieszonych na ołtarzach 
Zamek w Bodzentynie
Ruiny zamku na zdjęciu Stefana Zaborowskiego sprzed 1915 roku
i przechowywanych w skarbcu.
Zamek w Bodzentynie - Zamek w Bodzentynie na zdjęciu sprzed 1939 roku Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - Widok od południa, fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - Widok od południowego-wschodu, fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - Obramienie okienne pierwszej kondygnacji, fot. ZeroJeden, VII 2001 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - Ruiny na widokówce z 1911 roku Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, VII 2001 Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - Widok od południowego-wschodu, fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - Widok od południowego-zachodu, fot. ZeroJeden, VII 2001 Zamek w Bodzentynie - Widok od wschodu, fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - Ruiny zamku na fotografii lotniczej Morawca z 1927 roku Zamek w Bodzentynie - Ruiny zamku na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - Ruiny zamku na zdjęciu Stefana Zaborowskiego sprzed 1915 roku Zamek w Bodzentynie - Ruiny w Bodzentynie na zdjęciu Zdzisława Marcinkowskiego z 1932 roku Zamek w Bodzentynie - Zamek w Bodzentynie na zdjęciu z 1933 roku Zamek w Bodzentynie - Zamek w Bodzentynie na zdjęciu Berndta z lat 1918-33 Zamek w Bodzentynie - Zamek w Bodzentynie na zdjęciu z 1937 roku Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Ruiny na widokówce z 1910 roku Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020 Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. ZeroJeden, IX 2005 Zamek w Bodzentynie - fot. JAPCOK, IV 2005 Zamek w Bodzentynie - Zamek w Bodzentynie na zdjęciu sprzed 1939 roku Zamek w Bodzentynie - Ruiny zamku na fotografii z 1897 roku Zamek w Bodzentynie - Plan zamku średniowiecznego według Marii Brykowskiej 'Zamek/pałac biskupów krakowskich w Bodzentynie...'  <!--[<a href='54' title='Zamek w Bodzentynie - 54' alt='Zamek w Bodzentynie - 54' target=_blank>źródło</a>]--> Zamek w Bodzentynie - Plan zamku według Marii Brykowskiej  [<a href=/bibl_ksiazka.php?idksiazki=298&wielkosc_okna=d onclick='ksiazka(298);return false;'>źródło</a>] Zamek w Bodzentynie - Plan miasta z początku XIX wieku, zbiory AP w Radomiu  [<a href=/bibl_ksiazka.php?idksiazki=298&wielkosc_okna=d onclick='ksiazka(298);return false;'>źródło</a>] Zamek w Bodzentynie - Rekonstrukcja założenia z 1 połowy XVII wieku według Marii Brykowskiej  [<a href=/bibl_ksiazka.php?idksiazki=298&wielkosc_okna=d onclick='ksiazka(298);return false;'>źródło</a>] Zamek w Bodzentynie - Plan sytuacyjny zamku z 1824 roku, ze zbiorów AP w Radomiu  [<a href=/bibl_ksiazka.php?idksiazki=298&wielkosc_okna=d onclick='ksiazka(298);return false;'>źródło</a>] Zamek w Bodzentynie - Ruiny zamku w Bodzentynie, akwarela Teodora Chrząńskiego, 'Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim (1844-1855)' Zamek w Bodzentynie - Ruiny zamku w Bodzentynie, akwarela Teodora Chrząńskiego, 'Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim (1844-1855)' Zamek w Bodzentynie - Widok od południowego-zachodu według akwareli A.Schouppe z 1861 roku  [<a href=/bibl_ksiazka.php?idksiazki=298&wielkosc_okna=d onclick='ksiazka(298);return false;'>źródło</a>] Zamek w Bodzentynie - Litografia J.Ceglińskiego z około 1857 roku Zamek w Bodzentynie - Drzeworyt według rysunku J.Krajewskiego, Tygodnik Illustrowany 1882 ze zbiorów Biblioteki Instytutu Badań Literackich PAN Zamek w Bodzentynie - Drzeworyt, Tygodnik Illustrowany 1889 ze zbiorów Biblioteki Instytutu Badań Literackich PAN Zamek w Bodzentynie - Zamek w Bodzentynie na rysunku z lat 1880-90





Pokaż na mapie



Serwis wykorzystuje technologi? cookie w celu uprzyjemnienia u?ytkowania.